De zwakke plek van democratie

De zwakke plek van democratie

Allemaal genoten van ‘Fire and Fury?’ Lekker gegniffeld? Lees dan deze bespreking van How Democracies Die: What History Tells Us About Our Future. “Mannen die er in slagen een republiek omver te gooien beginnen met het volk te behagen; ze beginnen als demagogen en eindigen als tirannen,” schreef Alexander Hamilton in 1787. Democratie is niet onvermijdelijk, de laatste halte in de evolutie van staatsinrichting. Zelfs democratie is omkeerbaar zoals we hebben gezien in Venezuela, Hongarije, Turkije, bijna in Frankrijk en misschien ook in de VS. Dat is de waarschuwing van dit boek. Interessant genoeg vormen volgens de schrijvers de belangrijkste verdedigingslinie de klassieke politieke partijen van het midden – terwijl de Founding Fathers van de Amerikaanse republiek juist als de dood waren voor dit soort instituties. Maar wie anders heeft de macht om een volksmenner te stuiten? François Fillon, de conservatieve kandidaat bij de laatste presidentsverkiezingen, spoorde zijn achterban aan om op de ‘linkse’ Macron te stemmen om het presidentschap van Le Pen te verijdelen. ‘Maar toen puntje bij paaltje kwam plaatsten sleutelfiguren van de Republikeinse partij de partij boven het land – Mitch McConnell, Marco Rubio, Ted Cruz, Paul Ryan en zelfs John McCain. Zij steunden een demagoog waarvan ze wisten dat hij een bedreiging vormde voor het raamwerk dat vrijheid beschermt.’ Vrije verkiezingen zijn niet voldoende, instituties zijn net zo belangrijk. Intrigerende stelling: ‘Er is nooit een succesvolle, multiraciale democratie geweest waar de oorspronkelijke bevolking een minderheid werd.’ (tip: A. Nieuwland)