Wat te doen?

Wat te doen?

Internet ondermijnt traditionele democratie. Nieuw bewijs deze maand uit een studie die respons op Gallup peilingen analyseerde van 840.537 mensen uit 116 landen in de periode 2008-2017, en daarnaast de expansie van 3G-netwerken legde. Meer toegang tot internet vermindert vertrouwen in overheid en vergroot achterdocht jegens overheid. En: in Europa ging de toename van mobiel internet gelijk op met de groei van populistische partijen.

Hoe werkt dat? Oude instituten hebben hun monopolie op geloofwaardigheid verloren doordat iedereen nu zijn versie van de waarheid kan publiceren. Dankzij twitter, whatsapp, instagram, e-mail kan een beweging worden gemobiliseerd. Belangrijkste kenmerk van Gele Vestjes, Arabische Lente, FvD, PVV, Indignados (in Spanje), 5Stelle (Italië): ze zijn tegen. Het is makkelijker om een beweging op te trommelen ‘tegen’ iets dan ‘voor’ iets.

Dit alles voorspelde oud-CIA analist Martin Gurri in 2013 in zijn boek ‘De opstand van het volk en de gezagscrisis in het nieuwe millennium.’ Wat valt er tegen te doen? Een suggestie van een medewerker van Gurri: formuleer niet in absolute termen.  ‘We kunnen dit proberen of we kunnen dat proberen.’ ‘We hopen dat we dit kunnen doen.’ ‘We denken dat we dat kunnen doen.’ Dit is niet erg opwindend of glamourvol, maar beleidsdoelen in absolute, zelfverzekerde termen uitspreken nodigt tegenreactie uit.

Columnist Noah Smith is enthousiast over het boek maar zegt: misschien is dit niet zo uniek als we denken. Revoluties en opstanden over heel Europa brachten de gevestigde orde in gevaar in 1789-1848; de jaren ’60 van de vorige eeuw brachten opstanden, politieke liquidaties en protesten in het hele rijke Westen. In beide gevallen was er geen internet, en was papier voldoende.