Wat is CRISPR?

Wat is CRISPR?

Alles wat u wilde weten over CRISPR (spreek uit ‘krisper’) maar nooit durfde vragen. Het is een methode om genen te veranderen. De afkorting staat voor Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats. (Een palindroom is iets dat je zowel naar voren als naar achteren kunt lezen, bv. ‘lepel.’) Een zelfstandig naamwoord dus, niet een handelwijze? Dat klopt, de volledige naam is ‘CRISPR/Cas,’ en dat staat voor ‘CRISPR Associated System’. Onderzoekers in de jaren ’80 ontdekten merkwaardige, onlogische series nucleotiden in het DNA van de bacterie E.Coli. Ze snapten die niet en parkeerden die onder de naam CRISPR. Later bleek dat het een wapen is waarmee bacteriën vechten tegen virussen. Die gevechten vinden dagelijks plaats. De bacteriën die erin slagen om een virus te verslaan gebruiken hun Cas enzymen om stukjes DNA van het virus te pikken en op te  slaan in hun eigen DNA. Als ze door hetzelfde virus opnieuw worden aangevallen zijn ze immuun: ze gebruiken de CRISPR sequentie als sjabloon, om het virus te herkennen; en hun eigen Cas enzym om het virus vervolgens in stukken te hakken.

Als wij mensen dat CRISPR/Cas systeem zouden begrijpen, zouden we het kunnen nadoen en zo stukken uit een DNA-string kunnen halen. Dat is precies wat er is gebeurd. Het daarna vervangen van de strings nucleotiden door andere, gewenste genen bleek simpel. Dit stelt ons in staat om erfelijke ziektes te genezen, virussen te bestrijden en mensen ‘op maat’ te maken. Maar dan heb je wel een ‘gene drive’ nodig. Ook dat wordt uitgelegd. Een voor leken begrijpelijk verhaal, spannend als een detective, over de ontdekking van CRISPR en de implicaties daarvan.