Trump

[ dit artikel verscheen ook op nrc.nl op vrijdag 8 juni in in de krant van 9 juni ]

Het onderzoek naar de contacten met Russen, en de verklaring van oud-FBI-directeur James Comey, lijken me een zegen voor president Donald Trump.

Tot nu toe zijn de beschuldigingen niet erger dan dat Paul Manafort en Michael Flynn actief contact hebben gezocht met invloedrijke Russen. ‘Samenspanning (‘collusion’) wordt gesuggereerd maar niet bewezen. Wat hadden Flynn en Manafort en misschien ook schoonzoon Jared Kushner dan precies willen bereiken? Dat de Russen de campagne van Hillary Clinton zouden ondermijnen? Maar dat wilde Poetin zelf toch ook al doen?

Flynn en Manafort zouden ook geld hebben verdiend aan transacties in Rusland. Misschien hebben ze in ruil daarvoor beloofd dat ze, eenmaal aan de macht, de sancties tegen Rusland zouden verzachten. Als dat bewezen kan worden, dan is dat heel erg. Maar twee van de drie heren zijn inmiddels ontslagen dus niet meer in een positie om misbruik te maken van een vertrouwenspositie.

Misschien waren ze niet alleen op bezoek om geld te verdienen, maar ook omdat ze de traditionele kanalen niet vertrouwden. Dat is begrijpelijk op twee manieren.

Het is niet zo gek dat je al voor de verkiezingsdag begint te bouwen aan goede relaties met belangrijke landen.En het is extra begrijpelijk omdat de Trumpianen vochten tegen het establishment. Niemand in het Congres of de ministeries wilde iets te maken hebben met deze straatvechter. De Republikeinen die zich met hem allieerden deden dat uit politieke kansberekening, weinigen omdat ze echt emotionele en politieke verwantschap met hem voelden.

Geen wonder dat je als buitenstaander niet erg veel zin hebt om de traditionele communicatiekanalen, de diplomaten van het State Department, te gebruiken. Heel begrijpelijk dat je vast je eigen lijntjes uitzet, zodat je op zijn minst kunt verifiëren wat je te horen krijgt van de establishment bronnen.

Dat Trump aan Comey vroeg om het onderzoek naar Michael Flynn te staken, is onbehoorlijk maar ja – politiek is een machtsspel. Je kunt het altijd proberen. Nog steeds geen ‘impeachable offense.’ Dat Comey dat onderging als intimidatie, dat moet hij maar met zijn psychiater bespreken. Zijn gevoelsleven is constitutioneel niet relevant.

Het is altijd mogelijk dat de Amerikaanse pers meer weet. Er kan een heel goede reden zijn waarom zij zich zo verkneukelt over het komende onderzoek door speciaal aanklager Robert Mueller. Als die erin slaagt om de belastingaangiftes van Donald Trump en zijn bedrijven te verkrijgen – tja, dan zou er wel eens wat kunnen gebeuren.

Maar het is net zo goed mogelijk dat Democratische politici en hun vele vrienden in de pers het fikkie van de opwinding aanblazen omdat ze niet weten wat er allemaal voor moois uit een onderzoek te voorschijn kan komen. Misschien wel niets, maar nooit geschoten is altijd mis. En zo’n onderzoek ondermijnt in ieder geval het werk van de president, toch?

Dat valt nog maar te bezien.

In 1993 werd Robert Fiske benoemd om de zelfmoord van Vince Foster, een trouwe vazal van Bill en Hillary Clinton, te onderzoeken. Hij werd al snel, begin 1994, opgevolgd door Ken Starr. Die ging drie jaar lang graven. Niet alleen naar het Whitewater schandaal, in het kader van het Foster-onderzoek, maar ook het ontslag van werknemers van het reisbureau van het Witte Huis; mogelijk politiek misbruik van geheime FBI dossiers; de bank Madison Guaranty; het Rose advocatenkantoor; de beschuldiging van Paula Jones dat president Clinton met haar naar bed was geweest. En uiteindelijk ook naar de vraag of de president sex had gehad met een stagiaire, Monica Lewinsky. Clinton wrong zich in allerlei bochten om dat onderwerp te vermijden en pleegde meineed, uiteindelijk.

Het punt is: als je maar lang genoeg zoekt vind je altijd wel wat. Als een speciale onderzoeker onbeperkte bevoegdheden krijgt, vindt hij altijd wel wat. Dat hopen de Democraten. En dus wakkeren ze het vuurtje aan.

Misschien is er iets heel sinisters aan de hand. Maar ik kan me niet voorstellen dat Flynn, Manafort en Kushner zo dom zouden zijn. De kans is groter dat enkele zakelijke, koelbloedige vrienden van Donald Trump naar de vijand zijn gegaan om buiten de schijnwerpers van de verkiezingen vast te werken aan een de-escalatie van de betrekkingen tussen Rusland en Amerika. Dan kun je ze hooguit hopeloze naïviteit verwijten. Of misschien gingen ze om zichzelf te verrijken. Nou ja, dat is niet netjes.

Wat nou als die speciale onderzoeker niets meer weet te vinden?

Dan komt Trump sterker dan ooit te voren uit zijn hol, en kan hij met het zwaard der gerechtigheid, fier geheven in de rechterhand, uitroepen: ‘Zie je wel! Ze hebben gezocht en niets gevonden. Er is geen fairness in Washington. De media moeten altijd mij hebben. Ik ga door met mijn strijd!’

‘Was mich nicht umbringt, macht mich stärker,’ schreef Nietzsche.

Het onderzoek naar president Bill Clinton liep tijdens zijn eerste termijn, dus ook tijdens de herverkiezingscampagne van 1997. Hij werd massaal herkozen. Het onderzoek van Starr leidde tot een voorstel om hem te dwingen tot aftreden (impeachment) in 1998. Dat werd verworpen door de Senaat. (Die overigens in meerderheid van de Republikeinen was; Trump heeft een ‘bevriende’ Senaat.)

Clinton volbracht zijn volle acht jaar en werd opgevolgd door George W. Bush.