Singularity University in Rotterdam

Volgens Singularity University is de mensheid op weg naar een wereld zoals die nog nooit is vertoond en die voor onze voorouders ook onbegrijpelijk zal zijn. Dat zal gebeuren door de steeds sneller groeiende kennis van mensen, die robots en artifical intelligence gebruiken om hun eigen vermogens te vermenigvuldigen. Eén keer per jaar komen leraren van Singularity U naar Nederland om een select publiek genodigden te inspireren. Verslaggever Mike Ackermans ging gisteren voor De Bicker op pad en kwam terug met dit verslag.

De Matrix komt er aan

Maak kennis met David, het laatste product van Weyland Industries. De humanoid David, niet van een echt mens te onderscheiden, is welbespraakt, verheft zijn stem nooit en is altijd begripvol.  “Ik doe vrijwel alles wat u me vraagt. Voer al uw opdrachten uit, met name die anderen zeg maar onaangenaam vinden.” En terwijl er een traan over zijn wang rolt: “Ik begrijp menselijke emoties, hoewel ik ze zelf niet voel.”

David speelt een rol in de film Weyland Industries van regisseur Ridley Scott. De Amerikaanse wetenschapper Neil Jacobstein toont het fragment met David aan een volle zaal in het Rotterdamse Hilton Hotel ter illustratie van zijn niet te missen boodschap: dit komt eraan. Jacobstein is een van de grondleggers van de Amerikaanse Singularity University en ook visiting scholar aan Stanford University, met als specialisme artificial intelligence (AI) en robotica.

De Nederlandse vestiging van de Singularity University had Jacobstein afgelopen dinsdag 13 mei naar Rotterdam gehaald, samen met een andere prominent uit zijn vakgebied, Dan Barry. Deze voormalige astronaut (drie missies met de space shuttle) had eenzelfde boodschap: bereid u voor op de komst van de robots. De gevolgen zullen enorm zijn, maar uiteindelijk zal de mensheid er baat bij hebben.

De Singularity University (SU) is een bijzonder Amerikaans kennisinstituut, dat zich tot taak heeft gesteld om innovatie in de wereld te versnellen door baanbrekenede kennis rechtstreeks van de bron naar de top van bedrijven en overheden te brengen. Die bron is veelal de directe omgeving van Singularity University zelf, het Californische Silicon Valley. De SU is gevestigd op de campus van een NASA onderzoeksinstituut en trekt prominente wetenschappers uit de buurt aan voor diverse postdoctorale cursussen en programma’s voor leaders en entrepreneurs.

Jacobstein en Barry bombardeerden dinsdag hun publiek met een overweldigende hoeveelheid statements, beelden en data over de veranderingen die kunstmatige intelligentie en robotica de wereld gaan brengen. En die verandering zijn niet mis. “We staan nog maar aan het begin”, aldus Jacobstein. De groei van de computerkracht is nog lang niet ten einde, en blijft logaritmisch stijgen, toont een van zijn grafieken. “Binnen een paar decennia heeft een laptop meer computing power dan een menselijk brein.”

Jacobstein hield dinsdag niets voor onmogelijk. Artificial Intelligence zal zich niet  beperken tot bytes en software, maar ook de wereld van moleculen en materie betreden. Om ons te overtuigen leunt hij zwaar op Hollywoods creaties in het science fiction genre. We zien een stukje film waarin het besturingssysteem van je pc zo hoogontwikkeld is dat je er zwaar verliefd op kan worden. De inhoud van Johnny Depp’s brein wordt na zijn dood gereconstrueerd in een supercomputer, inclusief zijn bewustzijn dat voortleeft met onvoorziene gevolgen.

De sprekers gaven geen heldere definities voor de begrippen ‘AI’ en ‘robotica’, hoe  het publiek in Rotterdam daar ook naar hunkerde. De termen gaan vloeiend in elkaar over. Daar waar enorme hoeveelheden data verwerkt en geanalyseerd moeten worden en moeten leiden tot conclusies en voorspellingen hebben we het over AI-systemen op supersnelle computers. Als die data worden verzameld door sensoren, en actuatoren met de daaruit voorvloeiende beslissingen vervolgens allerlei mechanische handelingen gaan uitvoeren betreden we het terrein van robots.

“Het is al overal onder ons”, volgens Jacobstein. De spraakbesturing van de iPhone (Siri), de wereld van computergames, de algorithmes van Google die nu ook de analoge wereld betreden met Google Glass, 3D printing, gezichtsherkenning en zelfs herkenning van menselijke emoties, drones die autonoom oorlog voeren: het is er allemaal al.

Dan Barry, die in de ruimte al zwaar moest leunen op AI-systemen en robotica bijvoorbeeld voor handelingen aan de buitenkant van zijn ruimteschip,  begon zijn eigen robotica-ondernemingen en heeft nu zijn huis vol. “We hebben uiteraard een robot-stofzuiger. Maar ook een die alle troep op de grond opruimt als er gestofzuigd moet worden. Als die niks te doen heeft zet hij de boeken in de kast op de juiste volgorde. En een gaat naar de deur als er gebeld wordt, neemt de pizza in ontvangst en betaalt de pizzakoerier. Gelukkig is mijn vrouw heel tolerant, en mogen ze blijven.”

Het woord ‘disruptive’ viel veelvuldig. “AI zal nog heel veel overhoop halen”, aldus Jacobstein. Zoals Amazon het warenhuis overbodig maakte en Expedia het reisbureau zullen door AI nog massa’s mensen hun banen verliezen. “Maar er zullen ook enorme hoeveelheden nieuwe rijkdom geschapen gaan worden. Natuurlijk bestaat het gevaar dat zich dat concentreert bij een paar grote bedrijven en rijke ondernemers, maar AI brengt juist ook enorme mogelijkheden onder alle mensen. Als de superhave’s niet willen delen zullen mensen zelf aan de slag gaan. Neem 3D printing, dat veroorzaakt een nieuwe ‘maker movement’ waardoor mensen alles wat ze willen hebben zelf wel gaan maken. Havenots zullen er niet meer zijn.”

De zaal wilde vooral weten of AI en Robotica uiteindelijk zal leiden tot wezens die als wijzelf zijn, of vooral verder dan ons, inclusief mogelijke negatieve gevolgen. Worden robots zelfbewust, krijgen ze emotie? Volgens Barry is emotie als angst al te programmeren, al zullen sommige menselijke functies nooit geëvenaard laat staan verbeterd worden. Maar de goede luisteraar kon toch een ongemakkelijk gevoel niet onderdrukken. Alweer meer dan een decennium geleden overrompelde Hollywood ons al met een ultieme nachtmerrie-fantasie over hoe AI kan ontaarden. In de filmserie The Matrix had een alomtegenwoordig AI-systeem de regie over de aarde overgenomen, en bleek de mensheid te zijn gereduceerd tot een kudde willoze slaven in wier brein het echte leven slechts als geprogrammeerde illusie voortleefde. Dat afschrikwekkende toekomstbeeld is dinsdag in Rotterdam nog niet weggenomen.

Mike Ackermans