Seksisme
Is uw plantsoenendienst seksistisch? U denkt misschien van niet, maar vraag het eens aan de bomen. Amerikaanse tuinarchitect ontdekte dat adviseurs van Amerikaanse gemeentes de voorkeur geven aan mannelijke bomen want die maken geen zaadjes en andere rommel. Maar ze produceren wel stuifmeel. Dus veel Amerikaanse steden gaan iedere voorjaar gebukt onder wolken gele stof … (tip N. Kruijs Voorberge)
Hoe lang?
Hoe lang kan een brug worden? Hebt u het over de totale lengte, of de afstand tussen de torens? Ze gaan nu tot 40 kilometer totale lengte. Bovenstaande, de Akashi-Kaiyoko, werd geopend in 1998. De afstand tussen de twee grootste torens is bijna twee kilometer. Dat is het record; Turkije bouwt de Cannakale 1915 brug en die moet met enkele tientallen meters het nieuwe record vestigen. Wat bepaalt de maximale spanwijdte? Behalve fysieke beperkingen, ook psychologie: wie voelt zich nog gemakkelijk als hij 50 kilometer lang door de lucht rijdt…?
Slaapgebrek
Slaapgebrek is dodelijk. Slaaponderzoek richt zich op de hersenen: waarom slapen wij? Waarom slapen we niet? Maar experimenten op fruitvliegjes en muizen toonden dat slaapgebrek een opbouw van giftige moleculen in de darmen veroorzaakte. Die uiteindelijk dodelijk was. Toediening van antioxidanten herstelde de darmen. Ligt ook hier het antwoord in de darmen? (tip J. Saris)
Collaborateurs
Wolfgang Leonhard en Markus Wolf waren tijdgenoten in Oost-Duitsland vlak na de Tweede Wereldoorlog. Beide waren opgeleid op elitescholen in Moskou; beide werden in 1945 naar Berlijn gevlogen om te zorgen dat de Sovjet-Unie invloed zou houden op de Communistische Partij van Duitsland. Wolf werd na een lange carrière hoofd van de Stasi, de binnenlandse spionagedienst. Leonhard vluchtte in 1949 naar het Westen. Zelfde achtergrond; twee paden. Historicus Anne Applebaum neemt dit, en andere voorbeelden uit Frankrijk onder Vicky en Polen in de jaren ’50, en zoekt antwoord op de vraag: waarom?? Waarom collaboreert iemand met een regime dat strijdig is met zijn idealen? En legt de verklaringen naast het gedrag van Republikeinse politici onder president Trump … (Tip T. Plegt)
Grip!
Nieuwe schoenzool, geïnspireerd door slangenhuid, verbetert de greep op gladde oppervlakken zoals ijs en sneeuw. Nog in testfase.
Superspreaders
Veel besmettingen van Covid-19 zijn te herleiden tot weinig lokaties – zogenaamde ‘superspreader events’ (SSE’s). Dit onderzoek, nog niet goedgekeurd door ‘peers,’ stond gisteren in de NY Times.1) Bijgaand artikel graaft iets dieper: alle SSE’s in het onderzoek waren binnenshuis. En ook een intrigerende keerzijde: 70% van besmette mensen draagt de ziekte niet over aan anderen. Het stuk citeert twee andere studies die ook suggereren dat SSE’s belangrijk zijn voor de verspreiding van het virus. En een studie gepubliceerd in 2011 concludeerde dat SARS, en ook andere infectieziekten als typhus, mazelen en tuberculose in het verleden, dergelijke verspreidingspatronen vertoonden: individuen, of bijeenkomsten, die disproportioneel veel mensen besmetten.
1) analyse van 1.000 besmettingen in Hongkong, in de drie maanden tussen eind januari en eind april.
Wat weten we nu
Het korte antwoord: niets. We kunnen niet met zekerheid zeggen waar u het grootste risico op besmetting met het nieuwe Sars-virus loopt; of hoe dat gebeurt; ook niet waarom sommige mensen kwetsbaarder zijn dan anderen.
We kunnen wel iets distilleren uit studies die tot nu toe zijn gedaan; maar dat leidt alleen maar tot suggesties, niet voorschriften. Anders gezegd: gedrag waarmee we voorzichtig, misschien overdreven voorzichtig, de wereld in gaan. ‘To err on the side of caution,’ zoals dat in het Engels heet. Aan de andere kant: er zijn ook onderzoeken die er op wijzen dat we ons over bepaalde dingen te veel zorgen maken. Dus wat hieronder volgt is geen dwingend advies, slechts stof ter overdenking.
Thuis is één van de meest besmettelijke plaatsen; omdat gezinnen over het algemeen dicht op elkaar leven, binnenshuis met beperkte luchtcirculatie. Houd uw huisgenoten dus goed in de gaten, want die brengen de besmetting thuis: zijn ze op plekken geweest waar een verhoogd risico was? En het maakt niet uit of ‘iedereen’ daar gezond leek – 44% van dragers heeft geen symptomen, denkt een veelgeciteerde studie in Nature.
80% van de besmettingen is te herleiden tot slechts 20% van de lokaties waar het virus werd overgedragen, meldt de New York Times. Die 20% waren dus ‘super spreading events’ (SSE’s).
Dat is: ‘Overal waar mensen dicht opeen staan, lachend, schreeuwend, juichend, snikkend, omhelzend en/of zingend,’ in de woorden van Jonathan Kay, eindredacteur van wetenschapsblad Quillette. En: binnenskamers, langere tijd (een uur of meer). Niet in de open lucht. U kent het lijstje: carnaval, skibars, huwelijken, begrafenissen, kerkdiensten, etc.
Maar grappig genoeg zijn er – tot nu toe – geen SSE’s geweest bij klassieke concerten, bioscopen, opera, ballet, bibliotheken, collegezalen, openbaar vervoer en zelfs niet in vliegtuigen. Plekken waar mensen stil zijn of zachtjes praten.
Dit versterkt het vermoeden dat luid praten, hard lachen, schreeuwen en zingen een belangrijke factor zijn. Druppels met virus worden harder uitgestoten, net zoals door hoesten of niezen.
Zijn dat grote of kleine druppels? Kleine druppels (aerosolen) zouden worden opgepikt door air conditioning en zo hele verdiepingen, of zelfs hele kantoorgebouwen moeten besmetten. Maar dat gebeurt niet.
De elfde verdieping van een kantoorgebouw in Seoul waar een call centre was gevestigd. Mensen op de blauwe stoelen raakten besmet, door één drager. Werkers aan de andere kant van de verdieping raakten nauwelijks besmet. Het gebouw telt 19 verdiepingen, 1-11 is kantoor (totaal 992 werkenden), 13-19 zijn appartementen (203 bewoners). Op andere verdiepingen dan de elfde werden totaal slechts drie besmettingen gevonden. ‘De belangrijkste factor voor besmetting was de richting van de luchtstroom,’ zegt deze studie. Dit ondersteunt de veronderstelling dat het de grote luchtdruppels zijn, die hard worden uitgestoten, die de virusdragers zijn.
Grote druppels of kleine, maskers beperken de verspreiding. Zelfs een simpele theedoek vangt al 60% van de druppels op, niet perfect maar niet veel slechter dan een professioneel masker (75%). Een gezichtsmasker is een teken van hoffelijkheid. En lijkt te helpen:
Er is een zekere hoeveelheid virusdeeltjes nodig om te besmetten. Dus een jogger kan wel met zijn gehijg virusdeeltjes verspreiden, maar in de open lucht worden die heel snel verwaaid.
Deurkrukken, liftknoppen, winkelmandjes? Hoe lang blijft het virus leven op materialen, en hoe sterk blijft het? Niet zeker. Maar handen wassen is een goede gewoonte.
Lees voor details Jonathan Kay in Quillette, en de blog van Erin Bromage waarnaar dit artikel linkt.
Leermoment
De hoogste baas van de ‘RIVM’ van Noorwegen zegt dat een gedwongen lockdown misschien niet nodig is geweest. Na bestudering van de cijfers van de eerste maanden van de pandemie blijkt dat het virus zich minder snel verspreidde dan werd gevreesd, en dat de besmettingsfactor al op zijn retour was vóórdat de noodverordeningen werden afgekondigd. ‘Het ziet er naar uit dat de effectieve reproductie ratio al was gedaald tot 1,1 op het moment dat de strengste maatregelen werden afgekondigd, op 12 maart, en dat er niet veel nodig was om het onder de 1 te duwen. Achteraf gezien was het virus al op zijn retour,’ zegt Camilla Stoltenberg in een kranteninterview en een rapport.
NB ze zegt dat verplichte quarantaine misschien niet nodig was geweest; vrijwillige terughoudendheid, zoals in Zweden, vindt ze wel verstandig. Het instituut zegt dat kinderen die geen klassikaal onderwijs krijgen, daar de rest van hun leven nadeel van ondervinden.
Geduld
De hoogste baas van farmaceutisch bedrijf Merck twijfelt of er een vaccin tegen Corona kan zijn binnen 12-18 maanden, zoals de Amerikaanse regering wil. Hij zegt dat Merck, dat vele vaccins heeft ontwikkeld en op de markt gebracht, niet zijn handtekening onder zo’n deadline zou willen zetten. Dergelijke vaccins moeten op grote schaal klinisch getest worden, en dat is tijdrovend.
De belangrijkste adviseur van het Witte Huis zegt 18 maanden, op zijn vroegst.
Dat betekent dat de wereld nog minimaal anderhalf jaar in een kramp ligt. Dat is tot Kerstmis 2021.
