Organen kweken
Stamcellen van de huid van een menselijke foetus zijn geïnjecteerd in het embryo van een aap. Wat moeten we daar nou van vinden? Dat is toch luguber, op zijn minst? Website ‘Practical Ethics’ van Oxford U. bespreekt. Met verwijzingen naar de film Planet of the Apes (1968, astronauten keren terug na lange reis en ontdekken dat apen de directie hebben overgenomen van mensen) en de roman Never Let Me Go van Kazuo Ishiguru (waarin klonen van mensen worden gefokt op boerderijen om organen te leveren voor transplantaties). Moeten wij organen van beesten transplanteren? Waar ligt de grens tussen mens en dier? Wat staan wij toe? Voorstel in dit essay: als er levende ‘chimera’s’ gemaakt worden, moeten eerst de cellen worden uitgeschakeld die de ontwikkeling van menselijke hersenen veroorzaken; en twee, de eerste chimera’s zouden bestudeerd moeten worden, in groepen, om te zien hoe ver ze cognitief zijn ontwikkeld, en hoe goed ze kunnen communiceren. ‘Oftewel, hun morele status zou moeten worden vastgesteld voordat ze worden behandeld als gewone dieren.’
Maar hoe ethisch is het kweken van organen voor donatie überhaupt, vragen de schrijvers zich af. In Australië is een derde van de ‘gehandicapte levensjaren’ terug te brengen tot leefgewoontes – drinken, roken, zitten – die kunnen worden afgeleerd. In datzelfde land heeft maar een derde van de inwoners een donorcodicil getekend.
Angsten en feiten
‘Toenemend reisgedrag in de 20ste eeuw heeft meer mensen vaker blootgesteld aan ziekteverwekkers dan ooit tevoren in de geschiedenis. Dat zou kunnen hebben bijgedragen aan de verbluffende toename van de levensverwachting in de loop van die eeuw, van 48 tot 78 jaar. We schrijven dat meestal toe aan betere voeding en betere geneeskunde, maar dat doet geen recht aan de bijdrage van goedgetrainde immuunsystemen over de hele wereld.’ Oftewel: reizen stelt ons vaker bloot aan ziektes, en dat is goed, niet slecht, want het verhoogt de weerstand van onze lichamen.
Dit uit een bespreking van ‘Pandemics: Our Fears and The Facts’ door Sunetra Gupta, epidemioloog aan Oxford (uit 2013). De kern van haar betoog: Computers moet je virusvrij houden, onze lichamen niet. Pathogenen (“ziekteverwekkers,’ in goed Nederlands) zijn iedere dag om ons heen. We bestrijden ze door behandeling; maar het meest effectief is blootstelling aan een milde variant, zodat ons lichaam zich leert te verweren tegen de zwaardere versies. Dat inzicht lag aan de basis van het pokkenvaccin. Het verklaart waarom pluimveefokkers weinig gevoelig waren voor de vogelgriep. Het verklaart misschien ook waarom juist 20-40-jarigen overleden aan de Spaanse griepgolf: de voorgaande 20 jaar waren er geen griepuitbraken geweest. Het zou ook kunnen verklaren waarom Sars-CoV2 in China relatief weinig mensen heeft besmet: de inwoners van dat land hadden in 2003 al de voorganger, Sars-CoV1 doorgemaakt.
Lyrische recensie – door een libertarische econoom die zich wild ergert aan coronamaatregelen, dus houd dat in het achterhoofd. (tip I. de Kogel)
Slapen!
Mensen tussen de 50 en 70 jaar oud die steevast zes uur per nacht of minder slapen, hebben 30% vaker dementie op latere leeftijd. Studie over een periode van 25 jaar van 521 mensen, uit een totaal van 7.500.
Zo zit dat
Hoe konden dinosaurussen met een zware, giraffe-achtige nek vliegen? Deze beesten hadden een spanwijdte van 11 meter en droegen prooi in hun bek. Hoe hield die nek dat vol? Analyse met CT-scan van fossielen in Marokko onthulde dat de nek een ondersteunend netwerk bevatte, als spaken van een fietswiel, allemaal bevestigd aan de nekwervel. Een constructie die in geen enkel ander beest ooit is gevonden. Fraaie, vernieuwend vorm van wetenschapsjournalistiek: de Times reportage bevat een allesverhelderende animatie in 3D. (tip A. Nieuwland)
Werkgever Amazon
Jeff Bezos heeft zijn laatste brief aan aandeelhouders geschreven, als CEO. Hij schrijft deze keer onder andere over Amazon als werkgever. Werknemers krijgen normale pauzes, en genoeg tijd om even uit te blazen. Amazon heeft het minimumloon in de VS verhoogd naar 15 dollar. Er is coaching voor wie dat wil. Beoordeling is altijd over een langere periode, omdat er van alles is dat iemand’s effectiviteit in een dag of een week kan verminderen. 94% van de mensen die er werken zegt dat ze vrienden zouden aanraden te gaan werken voor Amazon. Toch willen sommige werknemers de vakbond binnen hebben. Dat, zegt Bezos, zou een aansporing moeten zijn voor ons om het nog veel beter te doen.
Typische Bezos ‘kaizen,’ schrijft commentator Benedict Evans: ga niet zitten hakketakken over symptomen maar ga op zoek naar de bron van de problemen.
Coinbase
Beursgang van Coinbase, handelsplatform voor cryptomunten: opening 381 dollar, naar 429,54 na een paar minuten, slotkoers 328,28, dus 25% onder de openingskoers. Dat is nog steeds 24 keer de winst, gebaseerd op resultaten over het eerste kwartaal. De beurs, Nasdaq, had eerder een ‘referentieprijs’ gesuggereerd van 250 dollar. De ‘beursgang’ is niet begeleid door banken maar aandelen worden direct aangeboden aan beleggers.
Romeinen (3)
Nog meer Romeinse pret: Stanford University heeft ook een routeplanner gemaakt, gebaseerd op de wegen plus de scheepsroutes, over rivieren en langs de kusten. Wilt u bijvoorbeeld van Colonia Claudia Ara Agrippinensium (tegenwoordig afgekort tot Keulen) naar Barcelona, dan is de snelste route niet over land maar via kustschepen. Duurt 31 dagen, kost 1.143 denarii per persoon. (tip C. Gemen)
Car Thing
Dat is serieus de naam die Spotify heeft gegeven aan dit doosje, dat het makkelijker maakt om muziek af te spelen uit Spotify. Voor de auto’s die nog niet geïntegreerd streaming in het dashboard hebben, Android Auto of Apple CarPlay. Niet meer levensgevaarlijk friemelen op de telefoon tijdens het rijden.
Gratis voor Spotify Premium leden in de VS. Kent u iemand die daar woont? Sla toe.
Kraak
Apple heeft zich jarenlang verzet tegen het Amerikaanse Ministerie van Justitie, dat toegang wilde tot de iPhones van terroristen (in de aanslag op de overheidsgebouw in San Bernardino in 2015, zie Wikipedia). Apple betoogde dat het principieel de privacy van klanten wilde beschermen. Justitie gaf in 2017 onverwacht op. Nu blijkt dat het met hulp van een klein Australisch bedrijf genaamd Azimuth erin was geslaagd de telefoons te ontgrendelen. Moraal: niets is onkraakbaar. (Zoals de cocaïnehandelaren in Rotterdam en Antwerpen al eerder ontdekten.)