‘Slapende ijsbeer’ is één van de finalisten in het Drone Photo Festival.

Perpetuum mobile?

De wapenindustrie in de VS is de grootste ter wereld. ‘Het militair-industrieel complex’ zoals Eisenhower dat noemde. Nu de VS zich niet alleen uit Irak maar ook Afghanistan heeft teruggetrokken, zou dat wat minder kunnen. Deze studie waarschuwt dat er veel geld gaat naar deze bedrijfstak, die desondanks lobbiet voor meer, meer, meer. Er zijn altijd nieuwe bedreigingen, zoals China, of Iran, of Rusland. En zou een korting op de begroting van het Pentagon niet ook economische krimp kunnen veroorzaken, als deze bedrijfstak zo groot is? Dat is een argument waar politici gevoelig voor zijn. (tip B. Suringar)

Dat valt wel mee, lijkt het. De helft van de Pentagon-begroting gaat naar leveranciers (vliegtuigen, schepen, munitie, kleding etc). Die begroting was in 2019 ongeveer 3,7% van het BBP. Dus ruwweg 1,8% voor het militair-industrieel complex. Een korting zou geen economische aardverschuiving zijn.

PS: er zijn landen die meer uitgeven aan hun bewapening:

Werk

Rare tijden. In het tweede kwartaal waren er in Nederland voor het eerst sinds het CBS dit meet, meer vacatures dan werklozen. Hetzelfde in de VS; anecdotes in de pers over bedrijven die iedereen ongezien aannemen: ‘Sollicitatie niet nodig.’ Is dit goed nieuws, of zorgelijk? Er is een theorie dat mensen sinds het gedwongen thuisblijven door corona, zich zijn gaan afvragen of de baan – met de monotonie, en de verloren tijd door files – wel het geld waard is. ‘Bedrijven noemen dit een tekort aan arbeidskrachten. Arbeidskrachten zouden dit een ontkiemen van vakbondsmacht kunnen noemen,’ schrijft Joel Suarez, een prof aan CUNY. Hij schreef een essay over de arbeidsmarkt ‘van onderaf,’ zoals hij het zelf noemt. Hij betreurt het verdwijnen van ‘echte banen’ van mensen die dingen maken. De nieuwe banen in software, coding, ontwerp en dergelijke bieden niet de verbondenheid die ‘ouderwetse’ banen boden. Bazen in Silicon Valley zijn al net zo vrekkig en harteloos als de fabriekseigenaren in de 19de eeuw. Ouderwetse banen in de nieuwe economie – schoonmaak, bouw, chaufferen – zijn vaak laagbetaald en bieden weinig uitzicht. Suarez noteert trieste verhalen van mensen die aan twee banen niet voldoende hebben, die hun huis moeten verkopen en hun pensioen opeten.

Al lezende bekroop mij twijfel. Maar veel van die nieuwe banen zijn toch veel leuker? Software schrijven, coderen, marketing vergen creativiteit. Je kunt je er in vinden. Je kunt je er in kwijt. Banen ‘achter de computer’ zijn minder gevaarlijk, verdienen vaak beter, en geven flexibiliteit – als de baas ruimte biedt om ook thuis te werken. Natuurlijk, verliezers zijn er altijd, maar is het echt erger dan ‘vroeger?’

En dan struikel ik opeens over de column Bartleby in The Economist, deze week. ‘Waarom mensen altijd zo somber zijn over werk.’  Openingszin: ‘Zeggen dat de moderne economie geen ‘goede banen’ meer biedt is net zo oncontroversieel als zeggen dat Messi goed kan voetballen.’ Hoe komt dat? Kort samengevat: de klacht was er al in de 19de eeuw; mensen houden niet van de onrust die nu eenmaal onvermijdelijk is bij een markteconomie; en het belangrijkste: mensen hebben moeite om de voor- en de nadelen af te wegen. Minder vakbondsmacht betekent misschien minder hoge lonen; maar wel meer kansen voor jongeren, immigranten en vrouwen. Van zittend werken word je misschien dik; maar het is een stuk minder gevaarlijk dan in een mijn werken. Mensen werken korter, krijgen meer loon en lopen minder risico dan ooit tevoren. En volgens opiniepeiler Gallup waren mensen in de jaren ’60 en ’70 niet gelukkiger in hun werk dan nu; de jaren ’90 bieden hetzelfde beeld. Vorig jaar zei 56% van Amerikaanse werknemers dat ze ‘compleet’ tevreden waren met hun baan, het hoogste percentage ooit.

Groeiers

Opvallend: dit zijn helemaal geen snelle groeiers. Maar dat wisten we wel, de meeste landen in Europa hebben een krimpende of stabiele bevolking dus er is weinig voor nodig om de titel ‘snel’ te ontvangen. Utrecht de enige Nederlandse stad, met 1,1% op plaats 14. Numero uno is in Rusland, Balashikha met 2,01%. Maar de wereldwijde trend van samenklontering in steden vindt ook hier plaats: nu woont driekwart van Europeanen in steden, in 2050 naar verwachting 84%.

Het einde van de staat

Weer een geweldig essay van Tomas Pueyo. ‘Internet en blockchain zullen landen doen verdwijnen.’ Het einde van de natie-staat, de bron van zo veel ellende. Hoezo? Dit is de redenering: er was verzet tegen de Katholieke Kerk, 700 jaar oppermachtig in Europa, vóór Martin Luther. Maar niemand kon zijn protest laten horen buiten zijn dorp. Luther had de drukpers.

In de 18de eeuw en de 19de eeuw waren er ook volksmenners, maar die konden niet miljoenen bereiken.

In de 20ste eeuw: Hitler, Mussolini, Stalin en Mao hadden de radio. Latere potentaten hadden televisie. Media zorgen voor machtsverschuivingen. Maar ‘media,’ zoals we ze noemen, zijn unilateraal, eenrichtingsverkeer.

Internet geeft iedere burger de kans om terug te praten. Internet maakt ook kennis voor iedereen beschikbaar, zodat iedereen die kennis kan ‘bevruchten:’ aanvullen en  verbeteren. Internet ‘decentraliseert’ kennis. De Kerk had een monopolie op God; Luther zei ‘iedereen heeft zijn eigen verbintenis met God.’ De Kerk hief belastingen, en de kerkdienaars van hoog tot laag werden corrupt. De natiestaat heft belastingen – en zo’n monopolie op geldinning leidt in ieder geval tot inefficiëntie, en ja, vaak corruptie.

Blockchain, een product van internet, kan helpen om de heersende macht van onze tijd omver te werpen, net zoals Luther dat deed met de Kerk. Luther presenteerde zijn 95 stellingen als uitnodiging tot debat. Vergelijk forums op internet. Pueyo vraagt: wat zijn de 95 stellingen voor onze tijd?

Zonder mast

De Apple iPhone 13, die volgende maand moet uitkomen, zal misschien zijn uitgerust met een chip die communiceren mogelijk maakt zonder 4G/5G signaal -namelijk, via satelliet. Dat zou betekenen dat Apple zich aansluit bij een van de snelgroeiende netwerken van LEO (‘low earth orbit’) satellietjes. Verwacht Ming-chi Kuo, een gerenommeerde Apple analist.

Hè, hè

Duitsland schaft de besmettingscijfers af als leidraad voor coronabeleid. Eindelijk een overheid die de knoop doorhakt. Wanneer Nederland? Als de meerderheid is gevaccineerd, en gevaccineerden niet meer naar het ziekenhuis hoeven, dan is ‘besmetting’ geen reden meer voor lockdowns.

Tijdverspilling

Een lezer vroeg ooit waarom The New Yorker alleen maar positieve recensies van boeken publiceerde. Het antwoord van William Shawn (hoofdredacteur 1952-1987) was ongeveer: waarom zouden wij de kostbare tijd van onze lezers verdoen met het bespreken van een boek dat we zelf niet eens goed vinden? Een bewonderenswaardige levenshouding, die ik zo veel mogelijk overneem. Maar soms moet ik even iets kwijt. Een lezer – die vaak met hele goede tips komt – stuurde me een artikel met de volgende kop: ‘We hadden dit eerder serieuzer moeten nemen.’  Daarvan gingen mijn nekharen overeind staan. Dat is nou typisch een voorbeeld van achteraf-wijsheid en journalistengezeur. Verspilling van inkt en de tijd van de lezers. Bovendien: deze kop kun je overal boven plakken. Kinderporno. Soft-drugsbeleid. Afghanistan. De KNVB. Covid-19. Dit verhaal ging over klimaatverandering. Wat hebben we hier aan?? Erger nog – uit de eerste alinea blijkt dat ‘we’ in dit geval ‘de media’ betrof. Oftewel: wij van de media hebben onze taak verzaakt. Hoe dik kun je jezelf opblazen? Denken ze daar bij de Groene echt dat de wereld bij de hand genomen moet worden door ‘de journalistiek?’

Goed. Dat was het. Ik zal me voortaan weer inhouden.

Bewaar die oplader

Google zegt dat de nieuwste Pixel smartphone nog een oplader voor ‘in de muur’ mee krijgt, maar volgende generaties niet meer omdat de meeste mensen al een oplader met USB-C ingang hebben. The Verge zegt dat Apple en Samsung al eerder dat besluit hebben aangekondigd.

Kijk, Elon

Inderdaad, weer Boston Dynamics. Die liggen toch straatlengtes voor? Kijk vooral de laatste seconden: