Bebossing
De afgelopen 30 jaar is het totale bosareaal op de hele wereld afgenomen met 4%, zegt de FAO. Grote bosplant in China, Europa en in mindere mate de VS was niet voldoende om de kap in Latijns-Amerika en Afrika te compenseren. Een lichtpuntje: de snelheid waarmee bos verdwijnt neemt af; 30.000 vierkante mijl in de jaren ’90, 18.000 vierkante mijl in de jaren ’10. Inventarisatie per continent.
China
Voor het eerst dat ik een verhaal lees dat in een paar pennestreken neerzet hoe het nu is om in China te leven. ‘Alles wat je verkeerd kan doen in stadsplanning is verkeerd gegaan in Beijing. Het klimaat is droog en er zijn regelmatig zandstormen vanuit het noorden. De straten zijn niet berekend op wandelaars, maar als je door de stad zou lopen zou je zien hoe de keizerlijke geschiedenis langzaam wordt overwoekerd door de socialistische (…) Beijing is dus een woestijnstad met Stalinistische kenmerken.’
En: ‘Honderd jaar geleden was Shanghai de stad in Azië waar ambitieuze mensen comfortabel konden leven en tegelijkertijd een grote berg geld konden verdienen. Dat is nog steeds het geval.’
En: ‘In ben in 2018 uit Hong Kong vertrokken, nog voor de protesten en de politieke onderdrukking. Het voelde toen al als leven in een aftakelende stad. Ja, Hong Kong is als stad een paradijs. (…) Manhattan meets Maui, in andere woorden, aan de monding van de Pearl rivier. (…) Maar Hong Kong was ook de meest bureaucratischs stad die ik ooit heb meegemaakt. (…) De centrale overheid ziet Hong Kong als weinig meer dan een verwend kind. Beijing behandelt Hong Kong als een maagzweer: een probleem dat weggewerkt moet worden met hopelijk niet te veel pijn.’
Maar het verhaal is lang en er staan nog veel meer pareltjes in.
'Windmuur'
Dit krijg je als een industrieel vormgever gaat nadenken over schone energie. Niet alles hoeft een windmolen te zijn. New Atlas is om allerlei redenen skeptisch dat het ding voldoende energie zal leveren om nuttig te zijn. Maar wel fraai …
Wanneer is 't een keertje afgelopen?
In 2022. Zegt De Bicker. Nee, ik ben geen wetenschapper. Ook geen wetenschapsjournalist. Ik lees wat rond. Lees mee, en kijk of u het met mij eens bent.
Wanneer eindigt een pandemie? Over één ding is geen discussie: het virus verdwijnt niet. We kunnen het niet ‘overwinnen’ of ‘bedwingen.’ De Spaanse Griep van 1917-18 heeft afstammelingen die nog steeds jaarlijks influenza veroorzaken. Virussen laten zich niet doodmaken. Dus de vraag is meer: wanneer is een virus niet meer een verlammende, ontregelende aanwezigheid in het leven van iedereen? Wetenschappelijk geformuleerd: wanneer wordt hij een endemie? Dus permanent aanwezig, maar op een niveau van besmettelijkheid die de gezondheidszorg aankan, die de maatschappij aankan. (Er kunnen nog steeds epidemische uitbraken zijn, trouwens). Een andere manier om dat te zeggen is deze, van epidemioloog Jennifer Nuzzo van Johns Hopkins: ‘Hij eindigt niet. Wij houden gewoon op ons er zorgen over te maken. Of we maken ons minder zorgen.’
Marc Lipsitch, infectie-epidemioloog op Harvard, zegt: ‘Als bijna iedereen een vorm van immuniteit heeft, hetzij door natuurlijke besmetting, hetzij door vaccin, lang genoeg dat ze niet heel erg ziek worden als ze het virus krijgen. Dat is de overgang naar endemie.’
Ander inzicht: het moment dat het virus niet langer het leven dicteert (oftewel: endemisch wordt), is niet voor iedere bevolkingsgroep hetzelfde. Voor kinderen, die relatief milde symptomen hebben na een besmetting, is moment om weer ‘normaal’ te gaan leven eerder in zicht dan voor bejaarden of zwaarlijvigen. (dixit ook de veel verguisde Diederik Gommers).
Een epidemioloog, Robert Wachter uit San Francisco (64), zei tegen de NY Times dat hij weer in restaurants dineert en binnen poker speelt met (gevaccineerde) vrienden zonder masker. Hij blijft wel zijn masker dragen in het vliegtuig en in supermarkten. Hij woont in San Francisco, waar naar Amerikaanse maatstaven veel mensen zijn gevaccineerd. Hij trok de parallel met autorijden: in de auto stappen kent ook risico’s. Maar we doen het toch omdat we dat risico aanvaardbaar vinden in verhouding tot de voordelen.
Wanneer bereiken we dat niveau? We hebben de middelen. Vaccins zijn effectief gebleken; we weten steeds beter hoe vaak we moeten inenten; en er zijn zelfs preventieve medicijnen (Pfizer) in de maak die door gezaghebbende schrijvers als veelbelovend worden beschreven. Alleen worden deze middelen nog niet door voldoende mensen gebruikt. Zoals een epidemioloog in Vox zei: je moet zo veel mensen immuniseren dat het virus geen plekken meer vindt waar het kan muteren naar een nieuwe variant. Dat niveau hebben we op wereldschaal nog lang niet bereikt.
(Dat is ook misschien de reden dat veel medici blijven waarschuwen, en liever niet praten over de eindigheid van een pandemie, denk ik dan. Hoe meer mensen gevaccineerd, hoe groter de kans dat het virus wereldwijd onder controle komt.)
Wat is het effect van de omikron-variant? Meer mensen sneller besmet, dus meer mensen die natuurlijk afweer hebben opgebouwd; maar meer verspreiding, dus meer dragers die meer kunnen verspreiden. De jury is er nog niet uit.
Wanneer eindigden vorige pandemieën? Ze duurden allemaal zo’n twee jaar: de grieppandemie van 1889-90 begon in St Petersburg en ging via Europa de wereld over; de Spaanse Griep (1918-20) kostte 50 miljoen mensen het leven; de Aziatische griep van 1957-58 kostte 1 miljoen mensenlevens. SARS-Co-V2 dook op begin 2020, dus twee jaar geleden.
Ja, de wereldbevolking is veel groter nu. 2,5 keer zo veel mensen als in 1957, vier keer zo veel als in 1920. Dus veel moeilijker om een virus wereldwijd te temmen. Aan de andere kant: die voorgaande keren hadden we geen vaccins, en geen uitzicht op medicijnen.
Als de definitie van ‘einde’ is: ‘terug naar een normaal leven, zonder angst,’ dan steek ik mijn nek uit en zeg ik: 2022.
Bronnen:
Medische website Statnews, 19 mei
Wie is de vieste?
Broeikasgassen (dus niet alleen CO2), 2016, wereldwijd. Iedereen zal er het zijne (of hare) in lezen. Mij valt op: veel laaghangend fruit. Energieverbruik door gebouwen = verwarming en airco; dat moet toch makkelijk te verbeteren zijn door betere isolatie? Wegvervoer ook groot; daar maken we nu net grote stappen met accu- en waterstofgedreven voertuigen. Luchtvaart – wat weinig?? Maar het is wereldwijd niet zo’n grote bedrijfstak. Zoals de topman van Boeing zei: 80% van de mensen op aarde heeft nog nooit in een vliegtuig gezeten.
Lomborg in Amsterdam
Bjorn Lomborg is dinsdag 25 januari aanstaande in Amsterdam met zijn controversiële verhaal. En hij gaat met u in debat. Graag zelfs. Er zijn nog enkele tientallen kaarten over. Het evenement wordt ‘coronaproof’ georganiseerd, bij afgelasting krijgt u 100% geld terug.
BOEKBESPREKING HIER.
Ontdekkingsreis
‘Klimaatwetenschap is niet een deterministisch proces maar stochastisch.’ Wat is dat nou weer voor pretentieuze flauwekul? dacht ik knorrig, toen ik dat las. Allemaal moeilijke woorden. Gelukkig legde de schrijver van het artikel het uit: klimaatwetenschap is niet een exacte wetenschap – als A en B, dan volgt C – maar een kansberekening: als A, dan kan B volgen, of C, of D. We onderzoeken of de kans groter is dat C gebeurt dan D, of M, en waarom. Zoiets.
Dat is het argument dat na alle welles-nietes over bronnen, voetnoten, cherry-picking en ‘u citeert mij verkeerd!’ tussen klimaatdeskundigen, overeind blijft en waar je moeilijk iets tegenin kunt brengen. Als onze gedachteloze uitstoot van CO2 mogelijkerwijs klimaatverandering veroorzaakt, en als die klimaatverandering de planeet verschraalt, en voor een deel onbewoonbaar maakt, is het dan niet verstandig ‘to err on the side of caution?’ Als we de risico’s niet kunnen overzien dan is het verstandig om aan de veilige kant te gaan zitten.
Er zijn een hoop natuurverschijnselen waarvan we niet weten hoe ze zich voltrekken. We weten bijvoorbeeld niet hoe snel ijs op Antarctica smelt; of wat de gevolgen zijn van het smelten van sneeuw op de toendra’s van Siberië. En er zijn ook dingen waar we helemaal niets van weten.
Een hele belangrijke is de grote golfstroom die in de Atlantische Oceaan een soort dubbele ‘8’ draait (zie kaart) en doorgaat naar de Indische Oceaan en de Stille, en vandaar weer terugkeert.
Engeland en Newfoundland (Canada) liggen op dezelfde hoogte maar Engeland is veel milder. Dat komt door het warme water dat aan de oppervlakte van de Oceaan wordt aangevoerd vanuit de Caribische Zee, en de lucht hier ‘verwarmt.’ Als dat ophoudt, zou West-Europa Siberisch worden (of Canadees). Dat is wel eens eerder gebeurd. In de laatste IJstijd lag de hele ‘lopende band’ stil. En er zijn signalen dat het weer zou kunnen gebeuren, misschien deze eeuw al. Maar gaat dat ook gebeuren?
Dit artikel beschrijft de pogingen van wetenschappers om data te verzamelen. Maar op de hamvraag is het antwoord voorlopig nog niet dichterbij. De onderzoekers geven eerlijk toe dat data elkaar tegenspreken. Modellen zijn modellen. Er zijn te veel factoren die invloed uitoefenen op de stroom en de temperatuur van het water.
Het is een klassiek dilemma: hoeveel verzekeringspremie wil je betalen voor een calamiteit die heel grote gevolgen kan hebben, maar waarvan je geen idee hebt hoe waarschijnlijk die is?
Klimaat en weer
Al dat extreme weer, komt dat nou door klimaatverandering of niet? Roger Pielke jr.* heeft het laatste IPCC rapport gelezen en distilleert een overzicht. Wat voor soort extreem weer komt vaker voor (detectie), en valt dat toe te schrijven aan menselijk handelen, en dus klimaatverandering (attributie)? Op ieder punt refereert hij aan het IPCC-verslag, en kopieert hij tekstfragmenten ter onderbouwing. Gaat-ie:
Dus bijvoorbeeld: ja, er zijn meer hittegolven, en ja, die kunnen we in redelijk vertrouwen toeschrijven aan klimaatverandering door menselijk handelen. Datzelfde geldt voor zware regenval. Maar niet voor overstromingen (Denk België en Duitsland, afgelopen zomer). Het één leidt niet noodzakelijk tot het ander, en dat legt het IPCC ook weer uit. Verder: door menselijk toedoen is er vaker weer waarin bosbranden kunnen ontstaan (dus langdurig warm en droog weer). Verder, om het ingewikkeld te maken: er zijn vier soorten ‘droogte’ en ze zijn niet allemaal toe te schrijven aan menselijk handelen. Details zie hier. Meteorologische droogte (denk aan minder regen, meer wind), en hydrologische droogte (denk opgedroogde rivieren) komen niet vaker voor en zijn niet toe te schrijven aan klimaatverandering of menselijk handelen; landbouwdroogte wel (denk aan mislukte of armoedige oogsten), en ‘ecologische’ droogte (langdurig tekort aan water) ook.
Cyclonen, wervelstormen, bliksem en onweer, winterstormen, hagel, bliksem, extreem harde wind – komen allemaal niet vaker voor dan in het historisch gemiddelde.
* Prof aan U of Boulder (Colorado), publiceert al 25 jaar over klimaatwetenschap en beleid, meest gericht op extreme weersverschijnselen. De echte klimaattijgers zullen zijn naam herkennen en zeggen ‘die vertrouwen we niet!’ en ik zeg: lees de inhoud van zijn verhaal, oordeel niet op de persoon.
Bjørn Lomborg in Amsterdam
Bjørn Lomborg, al 20 jaar onafhankelijk denker over klimaatbeleid (website, Wikipedia), komt 25 januari aanstaande naar Nederland op uitnodiging van De Bicker, om uit te leggen wat hij bedoelt met de titel van zijn nieuwe boek ‘Loos Alarm.’ Kort gezegd: wij dreigen in paniek over het klimaat heel veel geld uit te geven aan maatregelen die vrijwel niets helpen. Een mening die de gevestigde wijsheid uitdaagt – en daarom een mening die gehoord moet worden.
Wat deze bijeenkomst bijzonder maakt is dat u rechtstreeks en uitgebreid met Lomborg in gesprek kunt gaan. Er is een uur gereserveerd, desnoods met nog meer uitloop, voor vragen en antwoorden.
Dinsdag 25 januari 2022, 17:00-19:30, Infinity gebouw, Amsterdam. Entree: € 19,95 per persoon.
Let op: de eerste 100 inschrijvers ontvangen een gratis exemplaar van ‘False Alarm,’ winkelwaarde €13,50
Kaartverkoop en details: EVENTBRITE, klik hier.
Waar gaat het boek precies over? Een bespreking hier.
Techno-opti
Hoe kan een mens nou somber zijn over de toekomst, als je eens goed kijkt naar wat er allemaal gebeurt. Noah Smith inventariseert doorbraken in energie, energie-opslag, biotech, AI, nanotechnologie en ruimtevaart. Ik beperk me hier tot energie en opslag.
Sinds de jaren ’70 is het energieverbruik per hoofd van de bevolking (in de VS) niet meer gestegen. Deels door het olie-embargo van 1973 (kinderen, vraag je ouders), deels door efficiëntie. Nu verandert in hoog tempo de mengeling van energiebronnen: in 2020-2026 een toename van de totale wereldwijde elektriciteitsopwekking met 60%; en die toename zal voor 95% voor rekening komen van ‘vernieuwbare’ bronnen. Zonnepanelen daarvan de helft, de rest voor windmolens, watervallen en het viezigheidje waar we in beleefd gezelschap niet over mogen praten – hout. (Cijfers van het Internationaal Energie Agentschap.)
Voor zon en wind heb je opslag nodig – er worden grote sprongen gemaakt in het ontwikkelen van accu’s voor grootschalige opslag. En ‘ouderwetse’ lithium-ion opslag is in tien jaar tijd 90% in prijs gedaald.
Kernfusie was een energiebron waarvan gekscherend werd gezegd ‘is altijd klaar over 30 jaar.’ Opeens zijn er doorbraken. Gevolg: 2,4 miljard dollar geïnvesteerd in research.
Kortom, zegt Smith: ‘Dit zijn niet energierevoluties aan de horizon; ze gebeuren nu, onder onze neus. En ze zullen dit decennium de toon zetten.’