Rubicon!

Het Institute for the Study of War (ISW), een denktank in Washington, hamert al een tijdje op de groeiende betekenis van Yevgeny Prighozin, de financier van het huurlingenleger Wagner Group. Die heeft een kantoor geopend in Moskou, en uit voortdurend kritiek over het Russische leger (dat onder leiding staat van president Putin). ISW citeert nu Meduza, één van de weinige neutrale nieuwsbronnen in Moskou, dat zegt dat Prighozin een politieke partij wil oprichten. Hij richt zich tot de pro-oorlog, ultranationalistische Russen en ageert in een nieuwsbrief tegen de ‘elite,’ die te slap is. Het is toch potdorie net het oude Rome? Generaals met trouwe soldaten die terugkeren naar de hoofdstad en daar de macht grijpen? Misschien is het wel wensdenken van ISW, dat verre van neutraal is – wie is dat wel in een oorlog? Maar ook historicus Tim Snyder heeft al de mogelijkheid van een burgeroorlog geopperd. ‘Het is erg om te verliezen in Oekraïne, maar nog veel erger om te verliezen in Rusland,’ zo vatte hij het dilemma van Putin samen.

De lelijkste niet meer

De Toyota Prius, lange tijd koploper in de strijd om de titel ‘lelijkste auto op de markt,’ heeft een nieuwe vormgeving. Road & Track zegt ‘brilliant’ en ‘slick.’ Dit is inderdaad niet slecht.

De wereld draait door

De VS wil samen met Oekraïne een nieuwe kleine kernreactor ontwikkelen. Zo’n SMR (small modular reactor) heeft allerlei voordelen, zie eerdere Bickers;  maar is nog niet klaar voor serieproductie. Deze zal worden gebouwd om waterstof (energie-opslag) en ammonia (kunstmest) te produceren. De aankondiging kwam in de marge van de klimaatconferentie COP27 in Egypte, eerder deze week. Oekraïense  Energoatom gaat samenwerken met een hele serie Amerikaanse bedrijven, alsmede twee uit Zuid-Korea en Japan. (tip A. Kaizer)

Crypto reguleren

Voor wie vindt dat crypto gereguleerd moet worden – centrale bankiers, bijvoorbeeld, die niets liever zouden willen – heeft econoom Scott Sumner een beknopt antwoord.

1. Het staat Amerikanen (en de rest van de wereld) volkomen vrij om te beleggen in riskante ondernemingen, zoals bijvoorbeeld biotech. De meeste van dat soort ondernemingen gaan failliet, slechts een paar zijn succesvol.

2. Het is volkomen legaal om geld te lenen aan hoogriskante ondernemingen, waar de leningen misschien niet worden terugbetaald. Weet u nog, junk bonds?

3. Fraude is al strafbaar

En wat zou het doel zijn, vraagt Sumner zich af. ‘Crypto-beleggers beschermen? Willen we echt dat mensen die in crypto investeren, geruster zijn op hun beleggingen? Maakt dat de kans op bubbels niet juist groter?’

Twitter na Musk?

Een grote website als Twitter vergt continu onderhoud en als je de helft of meer van het personeel ontslaat, ben je ook een groot deel van de mensen kwijt die de stabiliteit bewaken. ‘De ineenstorting van iets als Twitter gaat geleidelijk,’ zegt een programmeerder. ‘Kleine probleempjes zijn voor kenners een teken dat een grote knal er zit aan te komen.’

Los hiervan – een technicus met 8 dienstjaren die Musk publiekelijk bekritiseerde – in een Twitterdiscussie – werd door Musk ontslagen met de opmerking – of beter: de tweet –  ‘he’s fired.’

Wat het web aanricht

We vermoedden al dat meisjes van middelbare-school leeftijd onzeker werden van al die foto’s van perfecte huid/haar/borsten/billen/benen op sociale media. Deze studie bevestigt dat meisjes in het onderzoeksgebied 90% meer ‘ernstige psychologische problemen’ hebben dan jongens van dezelfde leeftijd. Methodologie ziet er robuust uit.

Een meer anekdotisch verhaal probeert te begrijpen waarom jonge mannen nu minder sex hebben dan vorige generaties. Uit interviews met vijf mannen van 23 tot 31 jaar krijg je de indruk dat ze met hetzelfde probleem kampen als de meisjes. Ze vinden zichzelf te dik of niet gespierd genoeg, niet goed genoeg voor de vrouwen; zoeken hun toevlucht tot internetporno wat het probleem alleen maar verergert (want heel veel grote piemels en gespierde binken) en geven dan de moed maar op.

Rationeel

Met een euro koop je meer in Ghana dan in Europa. Dus je kunt voor hetzelfde geld meer CO2-uitstoot beperken in Ghana dan in Zwitserland. Mede daarom sluit Zwitserland contracten met armere landen zoals Ghana, Dominica en Georgië. Die landen adopteren ‘groene’ technologie, op kosten van Zwitserland; Zwitserland mag die CO2-vermindering aftrekken van zijn eigen CO2-uitstoot. Het is volstrekt logisch: CO2 in de atmosfeer heeft geen paspoort. Het is een mondiaal probleem, dus het maakt niet uit waar je de broeikasgassen vermindert. Alles helpt.

Tegenargumenten: president Luis Arce van Bolivië noemt het ‘koolstofkolonialisme.’ Anderen maken zich zorgen dat dit een manier is om CO2-reductie in rijke landen te omzeilen. Zwitserland voert aan dat zijn energievoorziening al grotendeels duurzaam is, namelijk uit stuwdammen en kernenergie.

Antikythera

Fragmenten opgedoken nabij het Griekse eiland Antikythera waren onderdeel van een ingewikkeld mechanisme, maar stellen iedereen nog steeds voor raadsels. De eerste drie werden gevonden in 1900, sindsdien nog 79 andere, kleinere stukjes. Hij heeft al de bijnaam ‘de oudste computer.’ Meest plausibele datering op dit moment is 100-150 v.C., gemaakt in Rhodos. Een natuurkundige die de onderdelen bestudeerde zei in 1958: ‘Het is alsof je een pyramide opent en er een atoombom aantreft.’ Voorlopige conclusie: hij brengt de baan van planeten, Zon en maan in beeld; wijzerplaten en wijzers kunnen veranderd worden. Maar waartoe? En voor wie? Dat snapt nog steeds niemand, na 120 jaar studie.

Shein

Chinese online kledingwinkel Shein.com streeft waarschijnlijk dit jaar H&M voorbij en zal met 50% groei snel Inditex (Zara) in het vizier hebben. Opgericht in 2012, winstgevend sinds 2019 volgens de krant. Verklaring succes? Lijkt er op dat ze Zara’s formule naar een hoger plan hebben getild. Veel producten in kleine hoeveelheden maken, zodat je snel kunt reageren op vraag; weinig onverkochte voorraad. Assortiment 600-700.000 items, iedere dag 6.000 nieuwe producten.

Waar begon Covid-19?

Dit gaat over SARS-CoV-2 maar het mooiste van dit ellenlange verhaal betreft één van de hoofdrolspelers: Toy Reid (44). Hij leerde makkelijk Spaans op de middelbare school. Als eerste in zijn familie ging hij naar de universiteit. Tijdens zijn bachelor’s studeerde hij Japans. Daarna Oost-Aziatische filosofie en religie op Harvard, waarbij hij Khmer leerde (de taal van Cambodja) en vloeiend Chinees. Werkend in Azië voor de Rand Corporation en later het Amerikaanse BZ leerde hij de allermoeilijkste taal: de ‘party speak’ van Chinese overheidsdienaren, apparatchiks van de Communistische partij. ‘Zelfs een Chinees die Mandarijn spreekt kan het niet volgen,’ zegt hij zelf. ‘Dat is ook de bedoeling. (…) Als ze het over iets hebben dat mogelijk gênant zou kunnen zijn dan praten ze eromheen, en er zijn allerlei bepaalde woorden en zinnen waarmee je toespelingen kunt maken.’

Reid stelde zijn talent 15 maanden ten dienste van een commissie van de Amerikaanse Senaat die probeert te achterhalen: kwam het virus nu van een vleermuis op de markt in Wuhan? Of is het ontsnapt uit een virologisch laboratorium 8 kilometer verderop? (Doet het er toe? Mij lijkt van wel. De eerste theorie is een geval van ‘shit happens’; de tweede, een geval van het toedekken van slecht nieuws door een land dat zich beschouwt als nieuwe wereldleider. De laboratorium-theorie werd in 2020 omarmd door president Donald Trump. Daarmee is het onderwerp in de VS meteen gepolitiseerd, en dat is het gebleven.)

Toy Reid bestudeerde rapporten en verslagen van partijleden bij het Wuhan Instituut voor Virologie, die nog steeds op de website staan, en probeerde door de eufemismen en vaagheden van de ‘party speak’ heen te prikken. Hij schreef een analyse van 236 pagina’s die zou moeten dienen als ondersteuning van het rapport. Afgelopen donderdag kwam de commissie met een ‘interim-conclusie’ waarbij het werk van Reid niet werd gepubliceerd.

ProPublica heeft samen met Vanity Fair maandenlang het onderzoek van de commissie mogen volgen. Ze publiceren nu de onderbouwing die de Senaatscommissie nog niet openbaar wilde maken. Essentie: er was veel zorg in het najaar van 2019 over de veiligheid; er waren ongebruikelijke toespelingen over de veiligheid van het laboratorium op 12 november;  op 19 november 2019 kwam een hoge pief uit Beijing op bezoek met, in de interpretatie van Reid, instructies die rechtstreeks afkomstig waren van partijvoorzitter Xi Jinping.

Meer niet. Geen ‘smoking gun.’ Geen bekentenissen. Maar waarom kwam de directeur voor ‘technologische veiligheid en bescherming’ van alle wetenschappelijke instellingen in China persoonlijk naar de provincie?