Wiens idee was 't?

politiek | Quillette | 29 aug 23

Werd Rusland in 't nauw gedreven door expansionisme van de NAVO, cq de VS? Die redenering gaat er van uit dat de midden-Europese landen willoze pionnen waren. Het tegendeel is waar: vaak dramden zij om toelating tot Navo. Mooie vignette hier van de ontmoeting in 1997 tussen president Vaclav Havel van Tsjechië en een uiterst terughoudende Joseph Biden, toen voorzitter van de Senaatscommissie voor buitenlandse zaken. 'Laten we even duidelijk maken - niemand vraagt jullie om lid te worden,' zei Biden. 'Jullie willen lid worden.' Biden moest rekening houden met de isolationisten in de Senaat die toen, net als nu, een belangrijke stroming waren in de Amerikaanse politiek.

Zelfrijdende taxi

technologie | NY Times | 21 aug 23

Lang over geschamperd, maar hij bestaat nu toch echt: de zelfrijdende taxi. Drie verslaggevers stappen achterin, in San Francisco.

Aarde kantelt!!

wetenschap| PopMech | 23 aug

De as van de aarde is ietsje gekanteld doordat ... mensen water oppompen uit de aardkorst. 80 cm 'schuiner' (ten opzichte van de baan om de zon) in de afgelopen 20 jaar. Is dat veel? De kanteling van de aarde varieert, tussen 22,1 en 24,5 graden over een periode van 41.000 jaar; en iedere graad is ongeveer 110 kilometer. Dus 80 cm is verwaarloosbaar. Maar wel veroorzaakt door mensen.

Rolex

geld | NZZ | 30 aug 23

Rolex heeft zojuist Bucherer gekocht en dat is voor de Neue Zürcher reden om eens een stuk te schrijven over het meest geheimzinnige bedrijf van een land waar discretie een nationale sport is. Jaaromzet? Meer dan een miljoen horloges per jaar, dus misschien 10 miljard franc? Bucherer had een omzet van twee miljard, dus zal niet minder dan drie miljard hebben gekost? Alle buitenstaanders, dus ook de NZZ, kunnen slechts raden. De aandelen van Rolex zijn in bezit van een stichting genaamd naar oprichter Hans Wilsdorf. Volgens de 'Generalsekretär' heeft de stichting jaarlijks 300 miljoen franc weg te geven, maar als er een bijzonder project langskomt kan dat eenmalig veel meer zijn. Volgens de statuten mag de stichting alleen geld geven aan projecten in het 'thuis'kanton Geneve. (Doet dat denken aan de familie Van der Vorm aan Rotterdam?) De laatste jaren gingen tientallen miljoenen onder andere naar: voetbalclub Servette FC, de lokale ijshockeyclub, een muziektempel, een archief, een krant, een verarmde wijk, en heel veel onroerend goed.  (tip J. Crol)

Slimmer dan u denkt

wetenschap | Scientific Am.| 1 jul 23

Sommige wespensoorten herkennen familieleden. Mieren bevrijden andere mieren die zijn bedolven. Bijen zoeken planten op die nicotine en alcohol bevatten, in plaats van die te vermijden. Depressieve bijen (die geen paringspartner kunnen vinden) 'drinken' extra. 'Waarom zouden deze insecten geestverruimende middelen opzoeken, als er geen geest is om te verruimen?' vraagt deze onderzoeker. Als insecten zo slim zijn, hebben ze dan misschien ook zelfbewustzijn, iets wat tot voor kort alleen leek voorbehouden aan mensen? Hij beschrijft experimenten en hun methodiek, en de resultaten. Bijen weten hoe groot ze zijn, iets wat in de buurt komt van 'bewustzijn.' Hommels voelen vreugde en pijn, spelen voor de lol, kunnen leren uit eigen ervaring en door het observeren van collega-hommels. Het begint er wel op te lijken.

Accu

technologie | New Atlas | 17 aug 23

Je zou bijna iedere dag wel een stukje kunnen publiceren over een accu die nóg weer beter is dan de vorige. Maar deze aankondiging is van de grootste fabrikant van accu's voor elektrische auto's, het Chinese CATV.  700 km bereik maar belangrijker: laadt op in tien minuten, in 30 minuten bij -10ºC. CATV verwacht eind dit jaar al op schaal te zullen produceren.

Grootgrondbezitters

geld | via The Browser | jul 23

De grootste grondbezitter ter wereld is de Britse koninklijke familie, 2,7 miljard hectare, een zesde van de (grond)oppervlakte van de planeet. Grote stukken bos en landbouwgrond van Engeland natuurlijk, maar ook 90% van Canada.  Nummer twee is de katholieke kerk, die behalve kerken, scholen en huizen ook grote stukken grond heeft in Italië. Verder op de lijst: Inuit in Canada, veel heren- en vrouwenboeren in Australië, een boerderij in China.

Facebook niet slecht voor u

wetenschap| Royal Society | 9 aug 23

Sociale media zijn niet slecht voor uw psychologisch welbevinden. Althans, er is geen correlatie. Dat is de conclusie van deze studie, die de introductie van Facebook in 72 landen koppelt aan onderzoeken van in totaal 946.798 mensen in die landen, over de periode 2008-2019.

AI en economische groei

economie | Tyler Cowen | 17 aug 23

Hoe groot is de stimulans van AI op de economie? Een kwart tot een half procent extra groei per jaar. Lijkt bescheiden, maar over langere tijd wel groot. Schatting van econoom Tyler Cowen. De invloed van AI wordt vaak vergeleken met de stoommachine, die de Industriële Revolutie inluidde. 'Van 1760 tot 1780 was de groei van het Britse BBP 0,6% per jaar,' schrijft hij. 'Van 1831 tot 1873, was de groei gemiddeld 2,4%.'

Bij elkaar is dat wel een ruime verdubbeling van de economie in 40 jaar.

Sja ...

wetenschap| Science | 2 aug 23

Misschien werkt 'geo-engineering' toch. Je kunt kunstmatig wolken creëren, en dat betekent minder opwarming van de aarde, bijvoorbeeld. Dus minder wolken .... In 2020 werd een nieuwe regel van kracht van de International Maritime Association. Die verplichtte vrachtschepen om de uitstoot van zwavel te verminderen. Een succes: de uitstoot nam af met 80%. Maar zwaveldeeltjes in de atmosfeer trokken vocht aan, en hielpen de vorming van wolken. Sinds 2020 zijn de wolken'sporen' die schepen over de oceanen achterlieten, met meer dan 50% verminderd. Vooral boven de Atlantische Oceaan, waar de meeste routes zijn. Dat verklaart voor een deel de extreem warme zomer (samen met El Niño), denken wetenschappers.

Dus. We kunnen 'het klimaat' sturen. Geo-engineering, heet dat in goed Nederlands. Maar hoe dat precies werkt weten we nog niet, dus rustig aan.

Wat doe je nou met AI?

geld| A16Z | 27 jul 23

Het heeft mij even gekost, maar ik beschouw nu AI als een soort 'tussenschuiftechnologie' die je tussen een mens en een activiteit kunt schuiven, die de activiteit makkelijker/sneller/minder saai maakt. Het blijft wel nog steeds handje vasthouden, want ik zie op Chat GPT veel voorbeelden van - laten we aardig blijven - nonchalante intelligentie. Dus je moet niet te veel verantwoordelijkheid afschuiven. (lijkt dit niet op de overgang van paard en wagen naar  'automobielen'?) Maar stel je nu eens voor dat er iemand komt met een applicatie die voor jou de belastingaangifte doet. (Het muntje viel bij het lezen van dit artikel op A16Z). Mamma mia. Die alle aftrekopties kent, alle belastingschijven, alle uitzonderingsgevallen - en alle uitspraken van de Belastingrechter uit zijn hoofd kent! - en ook alle mazen in de wet, alle belastingparadijzen, en hun voorwaarden ...  

Dat zou lekker zijn. Maar iemand die zo'n AI op de markt brengt zal hem eerst moeten testen. En om dat te kunnen moeten je zelf perfect zijn ingevoerd in de belastingwetgeving. Dus dat moet ook weer betaald worden.

Trump in 1790

politiek| WSJ | 4 aug 23

'De beschuldigingen in de dagvaarding van Donald Trump  - namelijk, dat hij probeerde de uitslag van de presidentsverkiezingen van 2020 ongedaan te maken - zijn precies de nachtmerrie van de 'founding fathers,'' schrijft grondwetsjurist Jeffrey Rosen.

'James Madison en Alexander Hamilton waren uiterst bezorgd over demagogen, die oproerkraaiers zouden kunnen aansporen om het rechtssysteem uit te dagen, vrije verkiezingen te vertrappen en Amerikaanse democratie te saboteren.  “De enige manier om het republikeinse systeem van het Land te ondermijnen is de vooroordelen van het volk te bevestigen, en hun jaloezieën en angsten aan te wakkeren, om de zaken in de war te schoppen en civiele onrust te veroorzaken," schreef Alexander Hamilton in 1790. "Als een man die in zijn eigen leven geen principes kent, in het nauw gedrongen, roekeloos van temperament, ervoor kiest om om het volk te mennen, dan [...] kan hij wind zaaien en storm oogsten."

Kernfusie

tech | Reuters |  7 aug 23

Wetenschappers in Californië hebben bij de herhaling van een test voor de tweede keer energie opgewekt uit kernfusie. Huidige kernenergie komt uit kernsplitsing. De zon haalt energie uit kernfusie. Maar dat is tot nu toe moeilijk te reproduceren geweest, en het zal nog wel even duren voordat dit een praktisch te gebruiken bron van energie is.  (tip J. Rademaker)

David Brooks

politiek | NY Times | 2 aug 23

Eindelijk een evenwichtig verhaal over Donald Trump en zijn volgers. Van één van de weinige zelfstandige denkers bij de krant, David Brooks. Samengevat: kijk eens naar jezelf, NY Times-lezers. De Amerikaanse elite heeft zichzelf ingekapseld en geen idee wat voor effect hun beleid heeft op lager-opgeleide, minder fortuinlijke landgenoten. De boosheid van laatstgenoemden is begrijpelijk. Dat ze op een man willen stemmen die een dikke vinger opsteekt naar die elite, is begrijpelijk. Dat ze juridische vervolging zien als een tegenaanval van de bevoorrechten, is begrijpelijk. Hebben ze gelijk? Nee, zegt Brooks: Trump 'verdient het opgesloten te worden.' Maar: 'de echte vraag is wanneer we een keer ophouden met ons te gedragen op een manier die Trumpisme onvermijdelijk maakt.'

Cynisch optimisme

tech | Reuters | 27 juli 23

Tesla heeft in de VS een afdeling die niets anders doet dan afspraken afzeggen van klanten die klachten hebben over het bereik van hun nieuwe auto. Omdat de garages overspoeld werden met deze specifieke klacht. Een klant vertelde dat hij twee sms'jes had gekregen waarin werd gezegd dat 'diagnostiek op afstand' aantoonde dat de batterijen in orde waren; en later, 'wij zouden graag uw afspraak annuleren.'

Tesla heeft jarenlang de range meter (die het bereik toont) optimistisch geprogrammeerd, zegt een anonieme insider tegen Reuters. Als de batterijen vol zijn, geven ze een maximale afstand aan, die alleen onder optimale omstandigheden wordt bereikt; als ze voor de helft leeg zijn, worden de indicaties wat conservatiever; als hij leeg is, is er nog 24 km om naar een oplaadpunt te rijden.

Dat soort beloftes leidt tot teleurstellingen, en teleurstelling leidt tot klachten. Reuters kon niet achterhalen of deze programmering inmiddels is aangepast.

Wat nou H&M?

geld | Modern Retail | 25 jul 23

Vergeet Zara en H&M. De echte giganten op de kledingmarkt worden Shein en Temu. Shein, die kenden we al een beetje (zie archief Bicker); een soort über-Zara die razendsnel kleine oplages nieuwe kleding maakt en tegen hele lage prijzen - alleen online -  verkoopt. Iedere dag 6.000 nieuwe artikelen op de site ... Temu is ook Chinees, en doet precies hetzelfde, alleen beweert nóg goedkoper te zijn. Ze bestrijden elkaar nu in de rechtbanken van de VS, de grootste consumentenmarkt buiten China.

Worldcoin

tech| FT | 31 juli 23

Hoe kun je er achter komen of een bericht, of zelfs een telefoontje, afkomstig is van een mens en niet een computer? Een praktisch probleem, gezien de stormachtige ontwikkeling van AI en zijn toepassingen. Antwoord: eye scan. Ieder oog is uniek, en robots hebben geen ogen.

Dat is de gedachte achter Worldcoin, een nieuw product van Sam Altman, baas van OpenAI. En het is een goed idee. Voor de rest is Worldcoin een merkwaardige soep van idealisme en ondernemerschap. Mensen worden verleid om hun data af te geven met de belofte van ongeveer 50 dollar aan een nieuwe cryptomunt, Worldcoin. Met hun nieuwe 'World ID' krijgen ze toegang tot een uitkering, in de toekomst als iedereen een universeel basisinkomen krijgt. Dat is namelijk onvermijdelijk, zegt Altman, omdat robots binnenkort slimmer zijn dan mensen en dus de meeste banen overbodig worden en dus mensen op een andere manier moeten kunnen delen in het wereld-BBP.

Tot nu toe hebben 2 miljoen mensen zich laten scannen. Amerikanen kunnen niet meedoen omdat nog niet duidelijk is hoe de wetgeving zal zijn na het FTX-debacle.

Poetin na Prigozhin

politiek| The Cipher | 20 juli 23

U en ik hebben veel gelezen over de muiterij van Wagner-baas Yevgeny Prigozhin. Deze analyse, van een Vietnam- en CIA-veteraan, vond ik het meest leerzaam. Een paar fragmenten:

'De tirade van Prigozhin maakte los wat ik noem: het virus van de waarheid. (...) Als in een autoritaire samenleving een invloedrijke persoon iets zegt wat veel mensen vermoeden, of denken maar niet durven zeggen (dat de oorlog zinloos is, of slecht wordt geleid) dan geeft dat stilzwijgend toestemming aan anderen om openlijker te discussiëren dan het regime toestaat.'

'De loyaliteit van de zakelijke en politieke elites aan Poetin rustte op de aanname dat hij de overheid van boven tot onder strak onder de duim had, en hun privileges en portemonnees zou beschermen. (...) Het is moeilijk te geloven dat de kaste die afhankelijk is van zijn 'systeem' niet geschrokken is, en zich nu zorgen maakt.'

'Maar het belangrijkste effect van de muiterij is op de ongrijpbare maar doorslaggevende factor: de wil om te vechten.

'Het deed me denken aan 1968, aan de soldaten die vochten in Vietnam en het deprimerende effect op hun moreel van de berichten  van het thuisfront over moordaanslagen (RFK en Martin Luther King, red.), studentendemonstraties, en politieke onrust. Dat alles maakte het dubbel zo moeilijk om te concentreren op de missie, en te geloven wat hun politieke leiders zeiden over de oorlog.'

LGB vs TQ

Politiek | The Spectator | 28 jun 23

Met open mond gelezen. De essentie: Homo's hebben jaren de vrijheid bevochten om te zoenen met wie ze willen; Trans en Queer mensen willen dat de seksen helemaal uit ons denken verdwijnen. Dus kennelijk ook dat kinderen in de puberteit al een zegje krijgen over wat ze zijn. En WC's voor iedereen, en 'hij' en 'zij' afschaffen. Ze hebben bereikt dat mensen met een piemel in vrouwengevangenissen mogen zitten; en mogen meedoen aan vrouwensportwedstrijden.

Dus onder de regenboogvlag vechten nu mensen voor vrijheid, en andere mensen voor regulering. De LGB's zeggen dat ze beschadigd raken door de drammerigheid van de Transen. Omdat ze immers allemaal op dezelfde hoop van 'LGBTQA++' worden geveegd. Er dreigt een splitsing in de Pride.

'Ooit was het: leven en laten leven,' zegt gay columnist Andrew Sullivan. 'Nu is het: omarm deze ideologie, want anders ...' Een splitsing in de Pride-beweging dreigt.

Ook iets om eens rustig over na te denken voor beleidsmakers in Washington, Amsterdam, Berlijn en Parijs en elders.

AI is echt wel eng

technologie | Pepijn Vloemans | 27 jun 23

De Bicker citeert zelden Nederlandse bronnen maar hier is een uitzondering. Pepijn Vloemans is een zelfstandig denker die net als ik het net afgraast op zoek naar ideeën, voor zijn nieuwsbrief 'Het principe van optimisme.' Hij vindt vaak hele goeie bronnen. Deze keer: zes mensen met verstand van zaken die doodsbang zijn voor AI. Ik heb al genoeg mensen geciteerd die niet bang zijn - meest recent Marc Andreessen van a16z - maar dit is onbekend terrein dus goed om naar andere geluiden te luisteren.

Hij noemt Nick Bostrom, Tim Urban, Eliezer Yudkowsky, Richard Ngo, Anthony Berglas. Als u deze namen niet kent dan is deze korte toelichting op elk van hen een mooie ingang.

En wat vindt de rest?

technologie | IEEE Spectrum | 21 jun 23

IEEE heeft de moeite genomen om te inventariseren hoe 22 deskundigen over AI denken. Ondernemers als Sam Altman (OpenAI), veel professoren, bekende namen als Yann LeCun, Jaron Lanier, Christof Koch. Veel vrouwen. Opvallend: niet één van de vrouwen is bang dat AGI dichtbij is, of de mensheid zou kunnen bedreigen.

Gisteren ging de eerste Bicker onder de nieuwe vlag eruit, en meteen kwam een mankement aan het licht: u kunt niet meer antwoorden, zoals u gewend was. Terwijl dat nou net zo leuk was - voor u, en voor mij. Wordt vandaag geadresseerd.