Fire and Fury
Fire and Fury
Net voor u gelezen. Wat hebben we aan dit boek? Nou, een heleboel.
We lezen allemaal iedere dag in bijvoeglijke naamwoorden wat voor soort iemand Trump is. Argwanend, iemand die gestreeld moet worden, iemand die ‘zero-sum’ denkt (als er iemand wint, dan verliest iemand anders), iemand die alles persoonlijk maakt. Wraaklustig, haatdragend. Hij-leest-niet. Echt niets. Oude vrienden, ex-werknemers, stafleden noemden hem allemaal ‘een idioot.’ Wolff geeft voorbeeld na voorbeeld na voorbeeld van hoe ongelooflijk wankelmoedig de persoon Donald Trump, de huidige president van de Verenigde Staten, is. Alles bij elkaar is het doodeng. Het boek zou verplicht moeten worden op alle ministeries van Buitenlandse Zaken in de wereld. Wolff schildert hoe het ontslag van James Comey in zijn werk is gegaan, en het is moeilijk om iets anders te concluderen dan ‘obstruction of justice’ (belemmering van de rechtsgang) door de president zelf. Hij negeerde ieders advies en hield zijn besluit geheim voor sleutelfiguren, zoals de top van het Ministerie van Justitie. De benoeming van speciale aanklager Robert Mueller, 12 dagen later, was een regelrechte wraakactie van onderminister van Justitie Rod Rosenstein die door de president was genegeerd en vernederd.
Het is ook duidelijk dat Steve Bannon verreweg de slimste speler was in het Witte Huis. Hij kon de gekte van de dag doorzien, mensen inschatten, hij voorzag consequenties, bereidde zich er op voor. Toen duidelijk werd dat Trump’s zoon Don jr, schoonzoon Jared Kushner en nog wat stafleden een Russische delegatie hadden ontvangen in Trump Tower in New York probeerde Trump de echte gespreksonderwerpen geheim te houden. Dat lukte natuurlijk niet. Bannon’s reactie was praktisch: hoe heeft Clinton dit gedaan? Die had immers ook een ‘special prosecutor’ achter zich aan, Kenneth Starr. Van één van de advocaten van Clinton leerde Bannon: vorm een apart team, dat niets anders doet dan de vragen opvangen en beantwoorden over het vermeende schandaal; laat de president boven dit alles staan en presidentieel zijn. Dat was zijn advies aan Trump; het werkte een tijdje, maar toen de president zich opnieuw niet kon beheersen en begon te twitteren over de zaak namen de twee belangrijkste advocaten ontslag. Negen grote advocatenkantoren weigerden het Witte Huis als klant.
Veelzeggend: in een interview met de NY Times zei Trump dat Mueller maar moest doen wat hij wilde, zo lang hij niet zijn neus in de financiële zaken van zijn familie zou steken. Bannon flipte, toen hij dat las.
Smakelijke alinea’s, die op zichzelf niet zo veel zeggen maar wel het beeld inkleuren van het milieu van Trump. ‘Chris Christie had in 2005, toen hij federale Offcier van Justitie was, de vader van Jared Kushner de gevangenis in gekregen. Charlie Kushner, die werd verdacht van belastingontduiking, had een prostituee ingehuurd en met haar een plan gemaakt om zijn zwager te compromitteren. Charlie was bang dat de zwager belastend materiaal aan het openbaar ministerie zou geven, en wilde hem kunnen chanteren.’
‘s Avonds lag Trump het liefst in bed met een cheeseburger, en belde hij met zijn oude vrienden uit New York – ‘het miljardairskabinet,’ zoals Wolff het noemt.
Waarom werd Trump niet ‘presidentieel?’ De meeste nieuwe presidenten zijn toch wel een beetje onder de indruk van het Witte Huis, met lakeien en bewakers, vliegtuigen en een hele verdieping adviseurs, alles 24 uur per dag ter beschikking. Trump had dat al. Al 35 jaar woonde hij bovenin Trump Tower, met zijn personeel, zijn kantoor beneden, en een helikopter op het dak. Het Witte Huis was verslonsd en zat vol met muizen en kakkerlakken …
De staf van Trump gaat in een periode van enkele maanden van schouderophalen, naar mond-open-ongeloof, naar gebogen hoofd, naar angst. ‘Before we move on to the next episode of ohmygodness,’ zegt Wolff op pagina 250 – het was voor de mensen die in het Witte Huis werkten net zo krankzinnig als voor de buitenwereld.
Wolff is bewonderenswaardig in zijn evenwichtigheid – beter dan de meeste politieke journalisten in Washington. Een voorbeeld: ‘Het idee dat er actieve samenwerking was en een sluwe samenzwering tussen Trump en de Russen – zoals de media en de Democraten ademloos geloofden of hoopten dat er bestond – leek iedereen in het Witte Huis ongeloofwaardig. Bannon’s commentaar was dat de Trump campagne nog niet eens in staat was om samen te zweren met zijn regionale afdelingen in de Verenigde Staten.’
En verder is het een sappig, goed geschreven boek – deprimerend, dat wel, maar het staat zo vol met ‘ohmygodness’ dat je blijft lezen … En je leest het dagelijks nieuws een stuk beter.